Нацыянальная літаратурная прэмія заснавана ў 2015 годзе. Заснавальнікамі прэміі з’яўляюцца Міністэрства інфармацыі, Міністэрства культуры, Міністэрства адукацыі Беларусі і Саюз пісьменнікаў Беларусі.
Праект скіраваны на падтрымку развіцця айчыннай мастацкай літаратуры для дарослых, дзяцей і юнацтва, розных жанраў пісьменніцкай творчасці – паэзіі, прозы, драматургіі, публіцыстыкі, літаратурнай крытыкі і літаратуразнаўства, а таксама на папулярызацыю кніг і чытання ў грамадстве. Для пачаткоўцаў, якія заявілі пра сябе не толькі кнігамі, але і адметнымі публікацыямі, з’явілася намінацыя “Дэбют”.
Лаўрэаты вызначаюцца ў 7 намінацыях. Уладальнікам прэміі ўручаецца Дыплом лаўрэата і грашовая прэмія. Памер прэміі складае 30 базавых велічынь. Першая Нацыянальная літаратурная прэмія была ўручана пераможцам падчас правядзення Дня беларускага пісьменства ў горадзе Шчучыне (Гродзенская вобласць).
2021 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
«Лепшы твор для дзяцей і юнацтва» — Валянціна Паліканіна за кнігу «Всех сильнее доброта».
Поликанина, В. П. Всех сильнее доброта : книга стихов для детей / Валентина Поликанина ; [художник Е. Карпович]. – Минск : Мастацкая літаратура, 2020. – 97, [2] с.
Новая книга В. Поликаниной рассказывает много любопытного о жизни героев, об их мечтах и поступках, проявляющих характеры. Все забавные истории и необычные приключения происходят в удивительном мире детства, где всегда есть место чуду. Книга, иллюстрированная яркими красочными рисунками Елены Карпович, содержит много нужного, поучительного и полезного. Адресована детям дошкольного, младшего и среднего школьного возраста.
2 До
2020 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
«Лепшы твор для дзяцей і юнацтва» — Кацярына Хадасевіч-Лісавая за кнігу-квэст
«Ключ ад Вялікай Каштоўнасці»;
Хадасевіч-Лісавая, К. С. Ключ ад Вялікай Каштоўнасці : кніга-квэст / Кацярына Хадасевіч-Лісавая ; [мастак Г. Іванова]. – Мінск : Звязда, 2020. – 301, [2] с.
У гэтай кнізе жывуць міфалагічныя персанажы, знаёмыя нам з фальклору. Кажуць, некалі даўно яны існавалі, і нашы продкі часам бачылі іх на свае вочы. Мінулі стагоддзі, шмат што змянілася на зямлі. Сёння ніхто ўжо не сустрэне русалак, ваўкалакаў, кікімар і вадзянікоў… Дзе яны падзеліся?..
Старонкі гэтага выдання не толькі пакажуць міфічных істот, але і адкрыюць іх таямніцы. Адметнасць кнігі-квэста ў тым, што чытач становіцца адным з галоўных герояў і ў пошуках Вялікай Каштоўнасці праходзіць прыгодніцкім шляхам праз самыя незвычайныя і загадкавыя мясціны: Злавесны лес, Ведзьміна балота і Таямнічае возера.
2До
2019 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
«Лепшы твор для дзяцей і юнацтва» — Уладзімір Ягоўдзік за кнігі «Крылатыя суседзі», «Зачараваная Свіслач», «Кветкі дзівасілу»;
Ягоўдзік, У. I. Кветкі дзівасілу : апавяданнi, аповесці, казкi / Уладзімір Ягоўдзік. – Мінск : Беларусь, 2018. – 398, [1] с. – (Скарбы Радзімы).
Уладзімір Ягоўдзік дзесяць год таму заснаваў цікавую серыю кніг для дзяцей «Скарбы Радзімы», у якой ён выдае прыгожыя каляровыя кніжкі на роднай мове для малодшага і сярэдняга школьнага ўзросту. Серыя налічвае 30 назваў, іх агульны тыраж склаў 89 200 экз. У кнігу з гэтай серыі «Кветкі дзівасілу» ўвайшлі творы пра прыроду роднага краю, пра птушак і жывёл, якія насяляюць нашы лясы. Аўтар знаёміць таксама юных чытачоў з мінулым Беларусі, са значнымі гістарычнымі падзеямі і славутымі асобамі.
До
2018 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
«Лепшы твор для дзяцей і юнацтва» — Вольга Нікольская за кнігу «Похищение шедевра, или Новые приключения агентов «КолбаФирЖик»;
Никольская, О. Похищение шедевра, или Новые приключения агентов „КолбаФирЖик“ : современная повесть-сказка : для детей младшего школьного возраста / Ольга Никольская ; художник Сергей Волков ; предисловие Алеся Карлюкевича. – Минск : Звязда, 2017. – 144 с. : ил.
Главные герои современной детективной повести-сказки Ольги Никольской — два находчивых, весёлых, неунывающих кота и их друг пёс — уже знакомы юным читателям по её предыдущим книгам «Мы — агенты „КолбаФир“» и «Приключения агентов „КолбаФирЖик“».
В новой книге писательницы эти неразлучные друзья становятся настоящими детективами. Они расследуют дело о похищении из музея общепризнанного шедевра, созданного одним псом-художником. Постепенно, приближаясь к раскрытию тайны исчезновения картины, герои сами становятся участниками многих весёлых и увлекательных историй. Кроме того, они находят новых друзей, помогают им выйти из сложных жизненных ситуаций, поверить в себя и своё призвание.
В итоге все участники этой удивительной детективной истории по-настоящему взрослеют, понимая, что доброта, сочувствие и стремление помогать друг другу — те понятия, без которых не обойтись. А самое главное, что есть в жизни каждого, и что нужно беречь и ценить, — это семья, близкие и родные, и, конечно же, друзья.
До
2017 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
«Лепшы твор для дзяцей і юнацтва» — Міхась Пазнякоў за зборнік казак «Возера Дзіва»;
Пазнякоў, М. Возера Дзіва : казкі / Міхась Пазнякоў ; маст. Валянцін Макаранка. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2016. – 95 с. : іл.
Новую кнігу вядомага пісьменніка, лаўрэата шэрага літаратурных прэмій у галіне дзіцячай літаратуры склалі празаічныя і вершаваныя казкі па самым розным тэмам. Яны выхоўваюць любоў да ўсяго жывога — раслін, кветак, жывёл, птушак, — раскрываюць дзівосны і непаўторны свет роднай прыроды. Творы вучаць маленькіх чытачоў дабрыні, спагадлівасці, чуйнасці, любові да нашай цудоўнай Радзімы.
До
2016 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
“Лепшы твор для дзяцей і юнацтва” – Сяргей Давідовіч за кнігі “Дзедава жалейка”, “Баявая нічыя”, “Залаты буліт”;
Давідовіч, С. Ф. Дзедава жалейка : казкі і прыгоды / Сяргей Давідовіч ; [мастак С. Волкаў]. – Мінск : Мастацкая літаратура, 2015. – 95 с.
У кнігу “Дзедава жалейка” вядомага паэта і празаіка Сяргея Давідовіча ўвайшлі казкі, якія вучаць дзяцей спагадлівасці, сумленнасці, шчырасці. Аўтар распавядае пра прыгоды Бычэчка Воліка, Павука і Мухі-весялухі, Зайкі і Зайчыка, пра сустрэчу хлопчыка Стасіка з іншапланецянамі і пра тое, як неслухі-праменьчыкі гуляліся з запалкамі, а таксама дае адказ на пытанне: як пісаць казкі?
6–До
2015 год
Лаўрэаты Нацыянальнай літаратурнай прэміі ў намінацыі:
“Лепшы твор для дзяцей і юнацтва” – Ганна Скаржынская-Савіцкая за кнігу казак “Надзейка-чарадзейка”;
Скаржынская-Савіцкая, Г. І. Надзейка-чарадзейка : казкі / Ганна Скаржынская-Савіцкая. – Мінск : Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2014. – 46 с. : іл.
У новую кнігу Г. Скаржынскай-Савіцкай “Надзейка-чарадзейка” ўвайшлі дзіцячыя казкі пазнавальнага і павучальнага характару. Хто важнейшы – Хмара або Ручаёк? Чаму Расінка сябруе з Сонечным Зайчыкам? Ці могуць пасябраваць Хітраня і Падскакайчык? Адказы на гэтыя і іншыя пытанні вы будзеце ведаць, калі прачытаеце кнігу.
6ДО